رابطه تسهیم دانش و قابلیت نوآوری در کتابخانه های دانشگاهی

پژوهش حاضر، با هدف تعیین میزان تسهیم دانش، ظرفیت جذب و قابلیت نوآوری در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران در سال 1393 و نیز شناخت رابطه تسهیم دانش و قابلیت نوآوری در این کتابخانه ها است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به روش پیمایشی و همبستگی صورت گرفته است. جامعه پژوهش، 190 نفر از کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های تهران، تربیت مدرس، علامه طباطبایی، شهید بهشتی و الزهرا تشکیل می دهد که از این تعداد با توجه به جدول مورگان 123 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده است که 98 نفر به پرسشنامه ها پاسخ دادند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های محقق ساخته تسهیم دانش و عوامل موثر بر تسهیم دانش، پرسشنامه ظرفیت جذب مین باوا و همکاران (2003) و پرسشنامه قابلیت نوآوری تاسی و همکاران (2001) استفاده شده است. روایی پرسشنامه ها روایی محتوایی صوری و پایایی (همسانی درونی ) پرسشنامه تسهیم دانش 97/.، عوامل موثر بر تسهیم دانش 97/0، ظرفیت جذب 92/0 و قابلیت نوآوری 91/0 به دست آمده است. داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی شامل ضریب همبستگی pearson، t-test و آزمون anova مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. همچنین از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار اموس برای نشان دادن ارتباط همزمان متغیرها استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که میزان تسهیم دانش، قابلیت نوآوری و ظرفیت جذب در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران در سطح مطلوبی قرار ندارند. علاوه بر این آزمون تحلیل واریانس برای متغیرهای مذکور، تفاوت معناداری را در کتابخانه های یادشده نشان نمی دهد. همچنین بین متغیرهای تسهیم دانش و نوآوری در خدمات با ضریب همبستگی 19/0 رابطه معناداری وجود ندارد؛ اما تسهیم دانش با نوآوری در فرایند و نوآوری در مدیریت با ضریب همبستگی به ترتیب 68/0 و 56/0 رابطه معناداری باهم دارند. از سویی بین متغیرهای عوامل انسانی، عوامل فناوری و عوامل سازمانی با قابلیت نوآوری با ضریب همبستگی به ترتیب 21/0 ، 25/0 و 31/0 رابطه معناداری باهم دارند. علاوه بر این بین دو متغیر تسهیم دانش و ظرفیت جذب با95/4 t= رابطه مثبتی باهم دارند ولی ظرفیت جذب و قابلیت نوآوری با 71/1t= رابطه مثبتی باهم ندارند. در نهایت برای دو متغیر تسهیم دانش و قابلیت نوآوری با ضریب همبستگی 28/0 رابطه معناداری وجود دارد. تسهیم دانش با نوآوری در فرایند و نوآوری در مدیریت رابطه معناداری دارد؛ یعنی هراندازه به اشتراک گذاری دانش و تجربه افزایش یابد به همان نسبت نوآوری در فرایند ها و نوآوری در مدیریت کتابخانه بهبود می یابد. همچنین هر اندازه که عوامل انسانی، عوامل فناوری و عوامل سازمانی در کتابخانه های مورد مطالعه رشد یابد به همان نسبت قابلیت های نوآوری نیز افزایش خواهد یافت. افزون بر این با بررسی سه متغیر اصلی پژوهش چنین می توان نتیجه گرفت که ظرفیت جذب به عنوان یک متغیر واسطه گر بین دو متغیر تسهیم دانش و قابلیت نوآوری نیست بلکه تسهیم دانش و قابلیت نوآوری به گونه ای مستقیم باهم در ارتباط هستند.